بررسی امکان همزیستی و ارزیابی تأثیر قارچ اندومایکوریز piriformospora indica در گیاه برنج

قارچ های میکوریز از مهم ترین میکروارگانیسم­های خاک محسوبمی­شوندکه با ایجاد تغییرات ژنتیکی، فیزیولوژیکی و اکولوژیکی در گیاهان میزبان خود، عملکرد آنها رادر واحد سطح افزایش می دهند. قارچ اندومیکوریز piriformospora indica sav. verma, aj. varma, rexer, g. kost & p. franken 1998متعلق به گروه قارچ­های میکوریز در راسته sebacinales، رده hymenomycetes و شاخه بازیدیومیکوتا می­باشد و روی ریشه تعدادی از گیاهان تک لپه ای تیره poaceae و گیاهان دو لپه­ای تیره brassicaceae و chenopodiaceae گزارش شده است. بررسی­های متعدد نشان داده است که این قارچ موجب افزایش طول ریشه و اندام هوایی گیاه از طریق تحریک گیاه در تولید هورمون­های رشدی، افزایش جذب برخی از عناصر غذایی مانند فسفر و تحمل بیشتر گیاه به تنش­های خشکی و شوری می شود. این قارچ هم چنین موجب القاء مقاومت سیستمیک علیه عوامل بیمارگر ریشه، ساقه و برگ در برخی گیاهان شده که منجر به افزایش عملکرد می­شود. در این بررسی جدایه قارچ p. indica (اهدایی پروفسور کوژل، رئیس موسسه بیماری شناسی و جانورشناسی کاربردی دانشگاه گیزن آلمان) در محیط کشت جامد اختصاصی (cm)complex medium به مدت یک ماه در دمای co27 نگه داشته شد. بذور برنج رقم طارم محلی پس از ضدعفونی سطحی با محلول هیپو کلرید سدیم 1 درصد روی کاغذ صافی مرطوب در تشتک های پتری سترون به مدت 72 ساعت جوانه­دار شدند. ریشه گیاهچه های 4 روزه در سوسپانسیون ml–16 10 کلامیدوسپور قارچ غوطه ور و به مدت 12 ساعت در دمای محیط با دور rpm 40 تکان داده شد. گیاهچه­ها در ظروف حاوی محیط آبی یوشیدا جهت رشد تا زمان نشاء قرار گرفتند. گیاهچه های تیمار شده با قارچ اندوفیت و گیاهچه های تیمار نشده (شاهد) در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در گلدان­ مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای ردیابی قارچ از رنگ آمیزی ریشه گیاهان تیمار شده براساس روش ویرهیلیگ و همکاران با اندک تغییراستفاده شد. ردیابی مولکولی قارچ با استفاده ازآغازگر اختصاصی (accession no. aj249911) tef انجام شد. نتایج نمایانگر حضور کلامیدوسپورهای گرد تا گلابی شکل در بافت کورتکس ریشه و نوالی معادل با بخشی از ژن tef قارچ p. indica  با آغازگر مورد استفاده در ریشه­های تلقیحی بود. در گیاهان تیمار شده با p. indica، پنجه زنی گیاه تا 50 درصد افزایش یافت. هم چنین تعداد خوشه های بارور و طول ریشه در مقایسه با شاهد افزایش قابل ملاحظه ای را نشان داد. مطالعه امکان القای مقاومت در برابر عوامل بیماری زا توسط قارچ میکوریز در گیاه برنج در دست بررسی است. این اولین مطالعه از امکان همزیستی قارچ p. indica با رقم ایرانی برنج می باشد.